Kedilerde Dermatophytosis (Trichopytie) diğer bir deyimle kedilerin mantar hastalığı, kedilerin yüzlek, yüzeysel mikotik (mantar) enfeksiyonudur.
Etiyoloji ve Patogenez
Kedilerde trichophytie ‘ye neden olan en önemli türler Microsporum canis, M. mentagrophytes ve M. gypseum ‘dur. Kediler M. canis ‘e karşı daha hassastır.
Kedilerde Dermatophytosis mikotik enfeksiyonu kedilere direkt veya indirekt yolla bulaşır. Kontamine maddeler bulaşık kafes, fırça, tarak gibi araçlar hastalığın doğal yayılmasında en önemli unsurlardandır. Çünkü mikotik (mantar) sporları doğal şartlarda yıllarca canlı kalırlar.
Özellikle enfekte uzun kıllı kedilerin çevresi için sürekli bir enfeksiyon kaynağı olarak ciddi derecede problem oluşturduğu söylenmektedir.
Kedilerin genç yaşta olması, immunite, çevre şartları, zayıf kondisyon gibi predispose faktörler hastalığın ortaya çıkmasına neden olurlar. (örneğin farklı hastalıklardan dolayı kedilerin zayıflaması, iyi beslememeleri gibi nedenler).
Mantar iplikçikleri kıllara, kıl foliküllerine ve epidermisin stratum corneum tabakasına yayılırlar. Deride keratinizasyon ‘a ve kılların dökülmesine neden olurlar. Fungal iplikçikler canlı hücrelere yayılmaz fakat toksik ürünleri ile lokal yangısal reaksiyonlara neden olurlar. Ölü kıllar enfeksiyonu bulaştırmaz, bulaştırma uzamaya devam eden kıllarla olur. Kıl foliküllerinde yangısal bir ödem oluşur. Ödemden dolayı kılların dayanıklığı azalır ve kıllar kırılır.
Kedilerde Dermatophytosis hastalığının tipik seyrinde İngilizler ‘Ringworm‘ diye adlandırdığı daire şeklinde bir yayılım göstermektedir.
Hastalığa genç kediler daha yatkındırlar.
Kedilerde Dermatophytosis Klinik Belirtiler
Hastalığın inkubasyon periyodu 1 haftadan 6 haftaya kadar değişebilir. Trichophytie lezyonları daha çok baş ve ayaklarda yerleşir. Bununla birlikte kediler herhangi bir klinik belirti göstermeden de hastalığı taşırlar.
Klasik trichophytie, yuvarlak kıl dökülmeleri ile başlar. Deri ince tabakalar halinde soyulur ve sonra kabuklaşmalar oluşur. Bazen düzensiz kıl dökülmeleri, kızarıklık, sıyrıklar ve kaşıntı ile seyreder. Bu belirleşen lekeler birleşerek harita tarzında bir görüntü oluşur. Lezyonların merkezinde hipermigmentasyon ve kepeklenme görülür. Bu durumla beraber kıllar yeniden çıkmaya başlar. Zaman zaman folikülitis ‘te görülebilir.
Klinik Tanı Nasıl Yapılır?
Anemnez, fiziksel muayene, deri biyopsisi, kültür deneyi ile yapılır.
Kesin tanı mikrobiyoljik laboratuvarlarında mantar izolasyonu il yapılmaktadır. Deri ve biyopsi tanıya yardımcı olur. Wood lambalarıyla sadece Microsporum canis enfeksiyonlarının bir kısmı fluoresan verir, buna karşın diğer dermatomykoz etkenleri fluoresan göstermezler.
Kedilerde Dermatophytosis Hastalığının Seyri Nasıldır?
Hafif olgularda 2-5 hafta kendiliğinden iyileşme görülebilir. Bununla beraber yıllarca geçmeyen kronik olarak kedilerde mantar enfekiyonu da devam edebilir. Özellikle uzun kıllı kedi yetiştirmelerinde gözükebilmektedir.
Kedilerde Mantar Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?
Sağaltım için mutlaka Veteriner Hekim ‘inize başvurun. Burada yazılan tedaviler bilgi amaçlıdır. Burada verilen bilgilerle tedavi edilmeye çalışılan hastanın oluşabilecek olumsuz tüm sonuçlar için hiçbir sorumluluk kabul edilmez.
Kedilerde hastalığın ilerlemesi kendiliğinden durabilir. Spontan iyileşmeler 1 ile 3 ayda oluşur. Sağaltım genellikle çevrenin kontamine olmasını hastalığın diğer hayvan ve insanlara bulaşmasını önlemek için uygulanır .
Topik olarak sodyum hiposülfit, captan, chlorhexidine preparatları uygulanır. Kronik ve şiddetli olaylarda oral griseofulvin tedavisi en az 4-6 hafta süre ile uygulanmaktadır. Son yıllarda oral ketoconazole 6 hafta süre ile verildiğinde kedilerde dermatofitosisin iyi neticeler alınmıştır.
İnsan sağlığı riski : Şehirlerde yaşayan insanlarda rastlanılan dermatomycosis olgularının % 30’u direkt ev hayvanları ile temasla oluşur. Bulaşmadan korunmak için enfekte kedilerin elle tutulmasını takiben eller iyice yıkanmalıdır. Çocukların enfekte hayvanlarla oynamalarına hayvanlar iyileşinceye kadar izin verilmemelidir.